Dobermann; Renkler ve Genler

Genetik olarak dobermannın rengini tahmin etmek kolaydır. 5 renk olmasına rağmen bu 5 rengi oluşturan 3 gen mevcuttur. Genetik konusundan bahsederken büyük harfin baskın geni, küçük harfin baskın olmayan geni temsil ettiğini hatırlatalım.

Bahsedeceğimiz ilk 2 gen en çok görülen genlerdir, yani siyah ve kızıl. Bu iki gen dobermannın siyah (S) veya kızıl (k) olacağını belirler. Tüm dobermannlar ya siyah ya kızıldır ama bu renkler diğer bir çift gen tarafından modifiye edilebilir.

Eğer bir dobermann 2 adet siyah gene (SS) sahipse, siyah; iki adet kızıl gene (kk) sahipse, kızıl olur. Şayet her renkten bir gen alırsa (Sk) kızıl yavru üretebilen siyah bir dobermann olacaktır. Anne ve baba her yavruya muhakkak birer gen iletir. «SS» geni olan bir dobermann her zaman yavruya «S» genini geçirir. «kk» genine sahip olan bir dobermann da her zaman «k» genini yavruya verir. «Sk» genini taşıyan dobermann ise yavrusuna %50 oranıyla ya siyah ya kızıl gen iletir.

Yukarda bahsi geçen diğer çift gen ise rengin yoğunluğunu belirleyen gendir. Bu gen dilüzyon faktörü olarak adlandırılır. Siyah dobermannlarda mavi olarak, kızıllarda da sarı olarak ortaya çıkar. Bu gen siyah ve kızılın renklerini seyrelterek daha açık hâle getirir. Bu iki seyreltici genin olması renkte gözle
görünür etki yapar. Bu genlerin taşımama durumunu «D» ve bu genlerin bulunması var olmasını «d» olarak tanımlıyoruz. «DD» genini taşıyan dobermann mavi ya da sarı olmaz ve bu renklerde yavru vermez. «Dd» genini taşıyan dobermann mavi ya da sarı olmamasına rağmen bu renklerde yavru verebilir. «dd» genini taşıyan bir dobermann ise mavi ya da sarı olur. «dd» geniyle doğan siyah dobermann mavi görünümlü, «dd» genini taşıyan kızıl dobermann ise sarı görünümlü olur.

İki adet önemli terim vardır. Bunlar, genotip ve fenotipdir. Bu makalede genotip, dobermannın renginin genetik potansiyeli; fenotipse, dobermannın görünen rengini anlatır. Muhtemel 5 fenotip (siyah-kızıl-mavi-sarı-beyaz) ve 27 genotip mevcuttur. Öncelikle ilk 9’unu inceleyeceğiz

Siyah 1: Sadece siyah yavru veren siyah dobermann. Genotipi «SSDD»dir.

Siyah 2: Mavi ve siyah yavru veren siyah dobermann. Genotipi «SSDd»dir.

Siyah 3: Siyah ve kızıl yavru veren siyah dobermann. Genotipi «SkDD»dir.

Siyah 4: Çift heterozygous geni olan siyah dobermann. Bu tip bir dobermann hem gizli kızıl geni hem de gizli dilüzyon geni taşır. Genotipi «SkDd»dir.

Mavi 1: Sadece siyah ve mavi yavru veren dobermann. Genotipi «SSdd»dir.

Mavi 2: Siyah, kızıl, mavi ve sarı yavru veren dobermann. Genotipi «Skdd»dir.

Kızıl 1: Mavi ve sarı yavru vermeyen kızıl dobermann. Genotipi «kkDD»dir.

Kızıl 2: Mavi ve sarı üretebilen kızıl dobermann. Genotipi «kkDd»dir.

Sarı 1: Sarı renkteki dobermanndır. Genotipi «kkdd»dir.

Burada vurgulanmak istenen, hem annenin hem babanın yavruya renk için iki gen ilettiğidir. Biri ana renk, diğeri de bu rengin yoğunluğudur.

Ya Beyaz Dobermannlar?

Bunun için de aktarılan bir çift gen vardır. Bu gen maskeleme gizleme faktörüdür. Bu genin yaptığı gerçek rengi ve bu rengin yoğunluğunu gizlemektir. Genotip olarak «bb» geni dobermannı beyaz yapar. «BB» ise beyaz olmadığını ve beyaz üretemeyeceğini belli eder. «Bb» geniyse, beyaz üretebilen dobermanndır. Beyaz dobermannları albino dobermannlarla karıştırmamak gerekir. Beyaz dobermannların, albinolar gibi sağlık sorunları yoktur.

Yukarıdaki 9 türün hepsi «bb», «BB» ya da «Bb» özelliklerini de taşır ve toplamda 27 genotip oluşur. Özet olarak rengi belli eden 3 adet gen mevcuttur.

1- Renk genleri, «S» ve «k».
2- Yoğunluk dilüzyon genleri, «D» ve «d».
3- Maskeleme genleri, «B» ve «b».

Yazar: Lysa Rector

Çeviri: Bülent Evren