Dobermann Tarihi

Karl Friedrich Louis Dobermann (1834–1894), Almanya’nın Thüringen şehrine bağlı Apolda kasabasında vergi memurluğu yapmaktaydı. K.F.L. Dobermann, asıl işine ek olarak belediyenin mezbahasında deri yüzme işinde çalışıyor, arta kalan zamanında da kasabanın başıboş köpeklerini toplamakla meşgûl oluyordu.

Yaşadığı kasaba Apolda, köpek severlerin çokça bulunduğu bir yerdi. Kasabada her yıl geleneksel olarak köpek şovları düzenlenir ve pazarlar kurulurdu. Kasaba halkı köpek üretimini ve pazarlar kurup yarışmalar düzenlemeyi bir hobi haline getirmişti. L. Dobermann, bu gösteri ve pazarların sürekli takipçilerinden birisiydi. Pazarlarda av köpeklerinden kucak köpeklerine kadar hemen her cins köpek bulunurdu.

Vergi memurluğu görevinde değerli evrak ve para ile olan yakın ilişkisi nedeniyle, K.F.L. Dobermann, kendisine mesai saatleri içerisinde koruma görevi yapacak bir köpeğe ihtiyaç duymaktaydı. Aradığı özelliklerde bir köpeğe ne şovlarda ne de pazarlarda rastlayamamıştı. Atletik bir yapı, güçlü, zeki, cesur, sürekli alarm durumunda ve koruma içgüdüsü kuvvetli, sahibine bağlı orta boy bir köpekti aradığı. İşte, günümüzde dobermann ırkı köpeklerin var olmasında temel rolü oynamış düşünce budur.

İlk yıllarda K.F.L. Dobermann küçük bir apartman dairesinde oturduğundan, köpek üretme imkânına sahip değildi. 1874 yılından itibaren daha büyük evlere geçtiyse de bu evlerin hiçbirisi düzgün üretim yapmaya müsait değildi. 1880 yılında kendine büyükçe bir ev satın alarak ilk ciddi köpek üretme çalışmalarına burada başladı. Birisi mezar kazıcısı, diğeri de kilisenin çan görevlisi olan iki yakın arkadaşının da katkılarıyla ilk üretimlerini bu yıl gerçekleştirdiler.

K.F.L. Dobermann, yaptığı işler nedeniyle köpek üretebilmek için oldukça iyi imkânlara sahipti. Mezbahadaki görevi sayesinde köpeklere yiyecek sağlayabiliyor, Köpek toplama işinden de ortaya çıkarmaya çalıştığı koruma köpeğine kaynak bulabiliyordu. Bazen de kasabanın köpek pazarından da karakter ve fizik olarak beğendiği köpekleri satın alıyordu. Bütün bunların yanında, beraber çalıştığı arkadaşlarının çevredeki sürü sahipleriyle olan ilişkileri sayesinde de güçlü ve dayanıklı sürü köpeklerinden faydalanma imkânı buluyordu. K.F.L. Dobermann ve iki arkadaşı, bu yıllarda ürettikleri koruma köpekleri ile kısa sürede tanınır hâle geldiler. Köpekleri alıcılar tarafından büyük talep görüyor ve talebi karşılamaya yetişemiyorlardı.

Fotoğrafta sol başta görülen K.F.L. Dobermann ve beraber köpek üretiminde bulunduğu arkadaşları. Bu fotoğraf, K.F.L. Dobermann’ın bilinen tek resmidir. Fotoğrafta yerde duran melez köpeği henüz bir yaşına gelmeden kısırlaştırmış ve üretim programlarında hiç kullanmamıştır.
K.F.L. Dobermann ve arkadaşlarının ölümünden sonra, Otto Göller isimli bir şahıs, bu üç arkadaşın ortaya çıkarıp şekillendirdiği ırkla yakından ilgilenmeye başladı. Otto Göller çok kısa sürede, bu sıra dışı zekâya sahip köpeğin bir koruma köpeği olarak barındırdığı vasıfları geliştirebileceğini anladı. Bu amaçla, ilk yapması gereken şeyin köpeğin vahşi ve sert yapısının daha uysal bir hale getirilerek evcilleştirilmesi olduğuna karar verdi. Böylece köpeklerden daha çok faydalanabilecekti. Otto Göller bu geliştirme çabasına girdiğinde, köpeğin üstün koruma yeteneklerini kaybetmeden daha itaatkâr hale gelmesi gerektiğini biliyordu.

Otto Göller köpeklerini “Von Thüringen Kennel” adı altında üretirken, aynı dönemde bir diğer köpek üreticisi Goswin Tischler de meşhur “Von Grönland” çiftliğinin sahibiydi ve orada üretim yapıyordu.

“Gerhilde v. Thüringen” ve “Graf Belling v. Grönland”, 1898 yılında resmî kayıtlara dobermann olarak giren ilk köpeklerdir (yukarıdaki resim). Graf Belling von Grönland 13 Haziran 1898 doğumludur. Goswin Tischler’in von Grönland çiftliğinde doğan bu ünlü 1898 batını, günümüzde Dobermann soyunun temelini oluşturmuş ve Amerika da dâhil tüm dünyaya etkilerini yaymıştır. Dobermann soyunda etkisi büyük olan bir diğer ünlü köpek ise Otto Göller’in 1904 yılında doğan “Hellegaf von Thüringen” isimli köpeğidir.

K.F.L. Dobermann, üretimleri sırasında çaprazladığı ırklarla alâkalı detaylı bir kayıt tutmamış ya da tuttuysa bile günümüzde elimize bu konuyla ilgili ulaşmış bir bilgi bulunmamaktadır. Otto Göller, detaylı bir kayıt olmadığı hâlde dobermann ırkının biçimlenmesinde en etkin olanların German Shepherd Dog, Shorthaired Gun Dog, Great Dane ve German Pinscher ırkı köpekler olduğu hususunda son derece emindir. Bazı diğer eski üreticiler ve uzmanlar da bu biçimlenmede Butcher’s Dog, Sheep Dog, Rotweiller, Weimaraner, Beaucheron, Manchester Terrier ve Greyhound ırklarının rol oynadığını düşünmektedirler.

Dobermann adı, köpeklerin ilk üreticisi K.F.L. Dobermann’ın ölümünden 4 yıl sonra kullanılmaya başlandı. Dobermann, ilk üreticisinin adıyla anılan ender ırklardan birisidir. 1899 yılında Dobermann meraklıları, günümüzde Dobermann Verein DV (Dobermann Club) olarak bilinen ilk dobermann üretim kulübünü kurdular. Bu kulüp o yıllarda, dobermann üreticileri ve meraklıları için ilk ırk standartlarını belirleyip, köpeklerin görünüş ve davranış biçimleri ile ilgili bilgiler vererek doğru üretim yapılmasını sağlamak amacıyla çalışıyordu. Dobermann standardı çok hızlı bir şekilde gelişti ve yerleşti. 1930′lu yılların başında bugün tanıdığımız fiziki yapı ve karakteristiğine kavuşmuştu.
Dobermann, Birinci Dünya Savaşı sırasında Avrupa’nın tümüyle birlikte çok zor günler geçirdi. Çoğu uyutuldu veya terk edildi, hatta insanlar tarafından yenenler dahi oldu. Köpek bakmanın fazlasıyla ağır bir külfet olduğu bu dönemden sonra Almanya’da çok az köpek kalmış, İngiltere’de ise üretim yapılabilecek iyi soylar bulunması hemen hemen imkânsız bir hâle gelmişti. Ancak Amerikalılar bu köpekleri 1920 yılında kendi kıtalarına götürmüş ve üretim programlarını bu özgün soyu kullanarak başlatmışlardır. 1921 yılında Amerikan Dobermann Kulübü kurulmuştur. Dobermann’ın Amerika’daki ilk tanımlanması, Manchester Terrier’e olan yakınlığı nedeniyle “Terrier” sınıfında olmuştur.

İkinci Dünya Savaşı sırasında ABD askerleri, dobermannları sahillerde düşman pozisyonlarını tespit amacıyla kullanmış ve günümüzde “Şeytan Köpek” (Devil Dog) olarak bilinen lakabı kazandırmıştır.

Irkın İngiltere’de yaygınlaşmaya başlaması İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra olmuştur. İlk dobermann kulübü 1948 yılında kurulmuştur.

Avrupa’nın kriz döneminin bitmesiyle ırkın yaygınlığı da artmıştır. 1950 Crufts Dog Show’da 9 dobermann yarışmaya katılırken, 1952 yılında bu sayı 15′e çıkmıştır. Popülaritesi hızla artan dobermannlar, bu dönemde, sadece para kazanma hırsı ile hiçbir standart gözetmeden aşırı miktarda üretim yapan insanların yüzünden tekrar zor günler yaşamaya başlamıştır. Hatta üreticiler güneş ışığına dahi çıkması mümkün olmayan beyaz dobermannlar üretip bunları fahiş fiyatlarla pazarlamaya çalışmışlardır. Tüm dünyada ırkın aleyhine geliştirilen eleştiriler artmış ve birçok ülke bu ırkın üretimini yasaklama aşamasına gelmiştir.

Kısa sürede bu derecede kötü ün kazanan ırkın, tekrar aranan ve istenen özelliklerde bir yapıya kavuşturulabilmesi amacıyla dobermann kulüpleri harekete geçmiş; üretimlerin çok sıkı standartlarda gerçekleştirilmesi için üreticilere baskı uygulamış ve dobermann ırkına sahip olacakları bilinçlendirme kampanyaları yürütmeye başlamıştır. Bu sayede 1960′lı yıllarda popülaritesini kaybeden ırk, 1970′li yılların sonunda üretim miktarı geçmişe göre çok daha düşük de olsa, kaliteli ve yüksek standartlarda, istenen davranış biçimini sergileyen batınlar vermeye başlamıştır.

Dobermann, Federation Cynologique Internationale (FCI) tarafından 14 Şubat 1994 tarih ve 143 sayı numarası ile Grup 2, Bölüm 1′de “refakat, koruma ve iş köpeği” olarak tanımlanmıştır.

00 00